Trong sự nghiệp cách mạng của mình,V.I. Lênin hết sức quan tâm đến vấn đề giáo dục và rèn luyện thế hệ trẻ.
1. Những chỉ dẫn của Lênin:
Phát triển sáng tạo những luận điểm của Các Mác và Phriđơrich Ăngghen trong điều kiện lịch sử mới, trong các tác phẩm của mình hơn 200 lần Lênin đã bàn đến vấn đề thanh niên và tổ chức thanh niên cộng sản.
“Nguồn sinh lực chiến đấu của cách mạng”, “đội quân hậu bị hùng mạnh của cách mạng”, “chủ nhân tương lai của đất nước” là những cụm từ mà V.I. Lênin thường sử dụng trong các bài diễn thuyết, các tác phẩm của mình.
Lênin cho rằng thế hệ đang lớn lên của giai cấp vô sản, những sinh viên và học sinh tiên tiến, một bộ phận quan trọng của giới trí thức trẻ là những người bạn đồng minh đáng tin cậy của giai cấp công nhân.
Trong những bức thư gửi từ Giơnevơ (Thụy Sĩ) về cho những người Bônsêvích ở Nga (1903 – 1905), Lênin đã khẩn thiết đề nghị các đồng chí của mình hãy tin cậy hơn nữa vào thanh niên, hãy mạnh dạn dựa vào những người cộng sản trẻ trong công tác thực tế hàng ngày, hãy cuốn hút đông đảo các tầng lớp thanh niên vào cuộc đấu tranh.
Lênin chỉ rõ cần phải phòng ngừa trước một khuynh hướng “dè dặt” vốn có của những cán bộ Đảng cho rằng, những con người trẻ tuổi ấy tuy đầy nhiệt tình và sáng kiến, nhưng chưa qua trường học của trường học giai cấp. Lênin cho đó chỉ là cái cớ để khước từ việc sử dụng thanh niên. “Nếu không biết tổ chức lại và nâng họ dậy, thì họ sẽ đi theo khuynh hướng Mensêvích,… và vì thế sự thiếu chín chắn và chưa từng trải của họ sẽ gây ra thiệt hại gấp bội…”.
Hẳn nhiên, sự quan tâm như vậy đến thanh niên của Lênin không phải là ngẫu nhiên. Cuộc cách mạng Nga lần thứ nhất năm 1905 đã cho thấy rõ rằng, thực sự, chính thanh niên là thành phần tích cực nhất của phong trào cách mạng quần chúng. Cuộc cách mạng là trường học chính trị rộng lớn đối với thanh niên công nhân, thanh niên nông dân và học sinh, sinh viên. Các nhà nghiên cứu lịch sử Liên Xô khẳng định trong thành phần của quân đội vào những năm 1905 – 1906, số công nhân trẻ ở độ tuổi từ 16 đến 20 chiếm tới một phần ba.
2. “Chúng ta mãi là Đảng của thanh niên”:
Năm 1906, trong bài báo “Sự khủng hoảng của chủ nghĩa Mensêvích”, Lênin đã dẫn lại lời của Phriđơrich Ăngghen: “Phải chăng điều này sau đây là không được tự nhiên: Trong Đảng của chúng ta đa số là thanh niên? Chúng ta là Đảng của tương lai, mà tương lai lại thuộc về thanh niên. Chúng ta là Đảng của những người cách tân, mà thanh niên lại hào hứng đi theo những người cách tân. Chúng ta là Đảng của sự chiến đấu quên mình với những gì đã mục nát, cũ kỹ, mà thanh niên bao giờ cũng tiên phong trong cuộc đấu tranh quên mình ấy”. Lênin đã đi đến kết luận: “Chúng ta mãi mãi sẽ là Đảng của thanh niên, của giai cấp tiên phong”.
Trong bài viết “Giai cấp công nhân và chủ nghĩa Man tuýt - mới”, Lênin viết: “Chúng ta đang đấu tranh tốt hơn cha ông chúng ta. Con cái chúng ta sẽ đấu tranh còn tốt hơn chúng ta nhiều và chúng ta sẽ chiến thắng”. Lênin nhấn mạnh về năng lực cách mạng của thế hệ trẻ có thể nâng sự nghiệp cải tạo xã hội lên một trình độ mới.
Trong một bài viết năm 1916, “Chương trình quân sự của Cách mạng vô sản”, ngoài việc phát triển lý luận về cách mạng vô sản, Lênin đã chứng minh sự cần thiết của thanh niên phải được đào tạo về các vấn đề quân sự.
Sau Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, chính sách thanh niên trở thành một trong những thành phần quan trọng nhất trong chính sách của Đảng Bônsêvích, đứng đầu là Lênin và chính sách này đã liên tục được chú ý. Lênin đã dành nhiều công sức để giúp đỡ cho thế hệ trẻ, lôi cuốn họ vào cơn lốc của cuộc đấu tranh và phòng ngừa sự tác động nguy hại của chủ nghĩa cơ hội đối với thanh niên. Theo sáng kiến của Lênin, tháng 10 năm 1918, Đảng Cộng sản Nga đã quyết định thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Nga.
3. "Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên”:
Di chúc chính trị thực sự của Lênin dành cho những người cộng sản trẻ là bài phát biểu “Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên” của Người tại Đại hội III toàn Nga của Đoàn Thanh niên cộng sản Nga (họp từ ngày 02 đến ngày 10/10/1920). Bài diễn văn này có tính chất cương lĩnh của Đảng trong việc giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho những người trẻ tuổi đang xây dựng cuộc sống mới. Những lời căn dặn của Lênin tại Đại hội đã trở thành cơ sở, nền tảng tư tưởng trong điều lệ của các tổ chức thanh niên cộng sản trên toàn thế giới.
Trong bài diễn văn, Lênin đã chỉ cụ thể rằng: “Đoàn Thanh niên và toàn thể thanh niên nói chung muốn đi theo chủ nghĩa cộng sản, thì đều phải học chủ nghĩa cộng sản”.
Lênin đã cảnh báo: “Người cộng sản nào cậy mình hiểu biết chủ nghĩa cộng sản vì đã học thuộc lòng những kết luận sẵn có, nhưng không hề làm một công tác lớn rất quan trọng và rất khó khăn, không hề tìm tòi để thấy rõ những sự việc mà anh ta cần xem xét với tinh thần phê phán, một người cộng sản như vậy thì thật là một người tồi. Một thái độ hời hợt như thế thật quả là có hại”.
Quan điểm này của Lênin đòi hỏi đoàn viên, thanh niên phải thực hiện trách nhiệm cộng sản của mình bằng cách gắn chặt lý luận với hoạt động thực tiễn xây dựng và bảo vệ chủ nghĩa xã hội. Mỗi đoàn viên, thanh niên phải có thái độ nghiêm túc nhất đối với học tập lý luận chính trị. Đoàn viên, thanh niên phải biết gắn kết việc học tập ở nhà trường, học lý luận với thực tiễn sống động của công cuộc đấu tranh, xây dựng xã hội mới; mỗi cá nhân phải tự giáo dục, tự trưởng thành thông qua các phong trào hành động cách mạng; luôn nêu cao tinh thần xung kích, hăng hái xung phong, đi đầu trong mọi mặt trận.
*
Tư tưởng vĩ đại và những lời chỉ dẫn của Lênin với thanh niên đã có tác động rất mạnh mẽ tới thế hệ thanh niên các nước xã hội chủ nghĩa. Tư tưởng ấy đã và đang trở thành kim chỉ nam cho các đảng cộng sản, các đảng cánh tả tiến bộ trên thế giới trong đó có Đảng Cộng sản Việt Nam kế thừa và vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của đất nước trong tình hình mới.
Lênin là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ về khả năng truyền cảm hứng cho quần chúng bằng phong cách diễn đạt cuốn hút và hùng biện, bằng thái độ kiên quyết, không nhân nhượng trong những vấn đề có tính nguyên tắc.
CHÂU TIẾN LỘC
